3D-printing maakt bouwkolom nerveus

Gepubliceerd op woensdag 24 juni 2015

3D-printing hype of gamechanger? Die vraag stond centraal in een door Duurzaam Gebouwd georganiseerd seminar bij Unica Ecopower. Alle partijen uit de bouwkolom waren vertegenwoordigd en de zaal zat bomvol. Unica Ecopower had vooraf aangekondigd een installatie-onderdeel te willen printen in 3D maar kon de belofte (nog) niet waarmaken.

Kunstnieren en -schedels, chocola, fietsonderdelen, tangaslipjes, een enkelschots pistool of het hoofd van Giel Beelen als spaarpot... je kunt het zo gek niet bedenken of het kan geprint worden in 3D. De vraag of ook (plastic) installatie-onderdelen uit de 3D-printer kunnen rollen hoeft dus niet eens gesteld te worden. Natuurlijk kan dat. Alleen gebeurt het nog niet. Als het eenmaal zover is, zal het bouw- en installatieproces voor altijd veranderen, voorspellen de futurologen. Reden genoeg voor installatiebedrijf Unica Ecopower om als gastheer te fungeren in een door Duurzaam Gebouwd georganiseerd seminar met als thema ‘3D-printing hype of gamechanger?'.

Installateurs, aannemers, constructeurs, leveranciers, architecten, projectontwikkelaars, kunstenaars en studenten... het was een gemêleerd gezelschap op 23 april in Hoevelaken. Dat het onderwerp 3D-printing de gemoederen beroert, bleek wel uit de opgewonden sfeer in de zaal. Er hing iets in de lucht, dat was zeker, maar was het nou een verkwikkend voorjaarsbuitje? Of een treurige plens zure regen? Geen mens die het zeggen kon. En dus werden er vooral veel vragen

"Ketenintegratie is helemaal mijn ding", zei directeur Jan-Maarten Elias van Unica Ecopower, een bedrijfsonderdeel van Unica dat integrale energieoplossingen levert voor duurzaam vastgoed. Elias: "Alleen daarom al is het heel boeiend dat hier mensen zijn uit de hele keten." De grote vraag is natuurlijk wat 3D-printing gaat betekenen voor de bouwkosten. Elias: "Wij denken dat de kostprijs omlaag kan omdat 3D-printing gaat leiden tot minder voorraad, minder grondstoffen en minder doodliggend kapitaal.

Wet van Moore

Misschien wist u dat de Wet van Moore 50 jaar geleden voorspelde dat de computercapaciteit iedere 18 maanden verdubbelt. Die wet is nu, een halve eeuw later, nog steeds volledig actueel. Technologische ontwikkelingen verlopen ‘exponentieel' en lijnen in grafieken hebben allemaal dezelfde ‘hockeystick-curve'. Na een horizontale aanloop schiet de lijn ineens de lucht in.

"Kijk bijvoorbeeld naar alle data die de hele mensheid vanaf de prehistorie tot 2003 heeft verzameld", zei discussieleider Erik van Wijk van De Waardenfabriek tijdens het seminar. "Dat is evenveel als de hoeveelheid data die we momenteel in tien minuten produceren."

Ook 3D-printing heeft volgens velen de potentie productieketens totaal te veranderen (en de lucht in te schieten) zodra er genoeg ‘kritische massa' is. Volgens Unica Ecopower biedt 3D-printing de mogelijkheid om unieke en standaard onderdelen snel te maken. Het bedrijf denkt vanuit een integrale rol na wat dit inhoud voor haar processen, vanaf het ontwerp en de realisatie tot aan het beheer en de exploitatie.

Jan-Maarten Elias: "De Wet van Moore haalt ons in. Als installateurs zien wij een focus op energie, materialen en gezondheid en van ons wordt een integrale aanpak verwacht. Onze klanten willen geen installaties meer maar comfort of veiligheid. Dat kunnen we alleen realiseren samen met onze toeleveranciers, die productinnovaties als 3D-printing voor hun rekening nemen. Daar stellen wij ons als system integrator voor open. Wij knopen alles aan elkaar en staan garant voor de procesinnovaties."

Van BIM naar print

De presentatie van Unica Ecopower's directeur kreeg de titel ‘Van 3D-BIM naar 3D-print' mee. Elias licht toe: "Architecten en opdrachtgevers nemen steeds vaker, zeker bij grote projecten, 3D-BIM als uitgangspunt. Samen maken ze een BIM-model, dat gecombineerd wordt met een bibliotheek van producten. Die bibliotheek kan ook gebruikt worden voor 3D-printing, beheer en onderhoud. Dit zal zorgen voor minder toleranties en lagere faalkosten. Daarom willen we spelenderwijs, met plezier en fun, ervaring opdoen met 3D-printing voor beheer en onderhoud."

Een vraag uit het publiek. Aan welke installatie-onderdelen denkt Elias? "Bijvoorbeeld een waaier van een pomp, een lekkende flens, een klepje of sluitstuk. En natuurlijk ook grotere onderdelen. Ik stel me voor dat de servicemonteur straks geen bestelbus vol met spullen meer mee hoeft te nemen. Hij heeft gewoon een scanner en printer achterin. Als hij een onderdeel nodig heeft, is dat binnen een half uur geprint. Storingen oplossen wordt zo efficiënter. De monteur is eenmalig op locatie en hoeft niet meer drie keer op en neer te rijden. Met als resultaat: minder afval, minder logistieke bewegingen en minder CO²-uitstoot."

En dan nog iets. Ook de factuur gaat veranderen. Vanouds werden de kostprijs van het materiaal plus het aantal gemaakte uren op de factuur gezet. Straks zal de factuur volgens Elias meer betrekking hebben op de down-time van het primaire proces van de klant (bijvoorbeeld een fabriek). 3D-printing zal op termijn tijdwinst opleveren en hoe sneller de storing wordt opgelost, hoe meer toegevoegde waarde de installateur heeft geleverd voor de klant. Dat zal terug te zien zijn op de factuur.

Elias had gehoopt op deze 23ste april een installatie-onderdeel in 3D te kunnen printen. "Dat hebben we helaas niet voor elkaar gekregen. Maar we hebben nog steeds de ambitie de eerste te zijn in de installatiebranche." De primeur laat dus nog even op zich wachten.