'Mbo’s opleiders voor werkloosheid? Lariekoek!'

Volg je passie! Realiseer je droom! Tieners zijn gewend studiekeuzes te maken op basis van wat ze gaaf en cool vinden. Volgens Jan van Zijl, voorzitter van de MBO Raad, moet de nadruk ook liggen op waar een boterham in te verdienen valt. Onlangs lanceerden de MBO Raad en Platform Bèta Techniek een plan om meer jongeren te enthousiasmeren voor techniek. Van Zijl licht toe.

Op 30 oktober 2012 werd het advies ‘MBO en bedrijven aan zet' door Jan van Zijl van de MBO Raad en Hans Corstjens van Platform Bèta Techniek aangeboden aan demissionair minister Maxime Verhagen van Economische Zaken. Met dit advies willen scholen en bedrijven meer jongeren interesseren voor techniek.

In a nutshell moeten vijf aanbevelingen de animo prikkelen. Het technisch onderwijsaanbod moet meer worden afgestemd op de economische zwaartepunten in de regio. Ook moeten mbo-instellingen een financiële beloning krijgen voor het afleveren van technici. Verder moet het (te) grote aantal technische mbo-4-opleidingen worden teruggebracht tot vijf brede technologieopleidingen. Bedrijven moeten mee investeren in technisch onderwijs. Meer docenten uit het bedrijfsleven moeten voor de klas en -last but not least- het imago van de techniek moet beter. Oude wijn in nieuwe zakken? Of een slim plan? We vragen het aan Jan van Zijl.

Wat gaat dit advies opleveren voor kleine installatiebedrijven?
"We verwachten meer belangstelling van jongeren voor techniek. Overigens wordt er flink overdreven over het tekort aan jonge technici. Het tekort zou precies 170.000 bedragen in 2016 maar dat getal is volkomen uit de lucht gegrepen. Niemand weet precies hoe groot het tekort in 2016 zal zijn. Ik deel de belangstelling voor het onderwerp, niet de overdrijving."

Wat zegt u tegen installateurs die vinden dat scholing een taak is voor scholen en overheid?
"Dat ze hun eigen rol en invloed onderschatten. Een van de aanbevelingen is het stimuleren van samenwerking tussen onderwijs, overheid en bedrijfsleven."

MBO Raad en Platform Bèta Techniek willen profilering van het technisch onderwijsaanbod op basis van regionale economische zwaartepunten. Hoe ziet u dat?
"Scholen en bedrijven moeten het onderwijsaanbod afstemmen op de behoefte aan specifieke regionale deskundigheid. In Eindhoven draait het om mechanica en elektronica, in Rotterdam om logistiek en offshore. De basis is overal gelijk maar op regionale verschillen moet meer worden geanticipeerd."

Een financiële beloning voor mbo-instellingen voor het afleveren van technici? Van wie moet dat budget komen?
"Wat we concreet willen is de diplomabekostiging voor techniekopleidingen hoger maken in vergelijking met andere opleidingen. Dat geld zou kunnen komen uit het budget voor ‘Het Techniekpact' uit het regeerakkoord."

Het (te) grote aantal technische mbo-4-opleidingen moet worden teruggebracht tot vijf brede technologieopleidingen. Daarmee gaat de specifieke vakgerichtheid op installatietechniek, mechatronica of metselen verloren. Ondernemers zijn toch helemaal niet blij met algemeen opgeleide leerlingen?
"Daar hoor ik verschillende geluiden over. Veel ondernemers willen liever een breed opgeleide student die ze vervolgens zelf specialistisch opleiden. Anderen willen er een die een hamer kan vasthouden of een cv-ketel kan installeren. Het rapport spreekt van vijf brede technologie-opleidingen en daarnaast een aantal ‘gefocuste vakmanschapsroutes'. Beide routes zijn dus mogelijk. Op die manier kunnen we de opleidingen betaalbaar èn aantrekkelijk houden."

Kunt u dit toelichten?
"Hoe smaller een opleiding hoe duurder. Dat is logisch. Het is onbetaalbaar en niet te organiseren om voor elke vacature een aparte opleiding te maken. Maar we denken dat breed ook aantrekkelijker is. Studenten die al weten wat ze willen, kiezen voor de gefocuste vakmanschapsroute. Studenten die het nog niet weten, komen binnen in het laagdrempelige en brede domein techniek en maken kennis met allerlei opleidingen. Vervolgens kunnen ze kiezen. En dat is maar goed ook. Een jongen van vijftien is vaak niet in staat om te kiezen tussen installatietechniek en mechatronica. Dus: breed beginnen en in het tweede en derde jaar specialiseren. Dat helpt ook uitval door verkeerde keuzes te voorkomen."

Bedrijven moeten mee investeren in technisch onderwijs. Wat vraagt u van de kleine installateur?
"Ik vraag niks. Een moreel appèl zou niet passend zijn. Wat ik zeg is dat ze goed na moeten denken voordat ze een beslissing nemen. Als er ook maar enigszins een mogelijkheid bestaat om een leer-/werkplek aan te bieden, moeten ze dat doen. Het is welbegrepen eigenbelang want ook in de toekomst moeten ze over voldoende geschoolde medewerkers beschikken. Ook participeren in regio-overleggen met scholen zou verstandig zijn, zodat de wensen van kleine bedrijven ook daar bekend zijn."

Installateurs en aannemers vechten voor lijfsbehoud in deze crisis. Denkt u dat ze nu gaan investeren in onderwijs en stageplekken?
"Misschien kan het niet maar als ze niets doen zijn de tekorten nooit meer in te lopen. En er is nog altijd 200 miljoen euro subsidie beschikbaar voor het in dienst nemen van BBL'ers."

Er wordt beweerd dat mbo's slechts opleiden voor de werkloosheid.
"Lariekoek! Mbo's leiden op voor het duurzaam acteren op de arbeidsmarkt. Van de afgestudeerde mbo'ers vindt 90 procent binnen drie maanden werk. Een aanzienlijk deel niet in het eigen vak, maar toch, het belangrijkste is dat ze werk hebben. Althans, daar moeten we meer naartoe. Dat druist inderdaad in tegen de tijdgeest. Aan kinderen wordt niet gevraagd wat ze later willen worden maar wat hun passie, hun droom is. Ik vind dat we ook meer nadruk moeten leggen op waar ze een boterham in kunnen verdienen. Jongeren moeten meer voorlichting krijgen over arbeidsmarktkansen en verleid worden voor techniek. Maar we kunnen nu eenmaal niet dwingen zoals in China, waar tweejarigen ooit al waren voorbestemd om te werken in het staatscircus."

Meer mensen uit het bedrijfsleven moeten voor de klas. Toch missen praktijkopleiders vaak de pedagogisch-didactische vaardigheden om een verhaal goed over te brengen. Er moet een ‘echte' docent bij om de boel te sturen. Wat vindt u daarvan?
"We hebben er zelfs een term voor bedacht, de dola: docent-op-loopafstand. Het onderwijs is buitengewoon creatief met zulke termen. Feit is dat studenten praktijkmensen enorm inspirerend vinden. Als praktijkopleiders het talent hebben om hun ervaringen over te dragen, zijn het absoluut de meest populaire leraren. Denk aan vijftigers die hun werk te zwaar vinden en een carrièreswitch maken. Daar verwacht ik wel wat van. Wat wij willen is minimaal één praktijkopleider per leer-/werkbedrijf. Zo iemand kunnen we misschien een keertje op cursus sturen voor wat didactische vaardigheden. Maar we moeten dat zeker niet gaan overdrijven, anders doen ze het niet."

Eens in de zoveel tijd komt het onderwerp voorbij: het imago van de techniek moet beter. Ook in dit advies wordt er weer op gehamerd. Maar het zijn toch echt alleen de technieksectoren zelf die er steeds weer over beginnen. Vervolgens wordt het aloude verhaal opgeboerd over dat techniek niet smerig is en niet slecht betaalt. Wordt het niet eens tijd dat techneuten sec gaan vertellen over al die geweldige projecten die ze doen? Alles wat je aandacht geeft groeit.
"Mee eens. We moeten kinderen zo jong mogelijk in contact brengen met de leuke kanten van techniek. Zie in dat kader ook het initiatief van VVD en PvdA om kinderen al op de basisschool te laten kennismaken met het nieuw te introduceren vak ‘Wetenschap en Techniek'. Ik hoop dat dat voorstel wordt aangenomen."

recente artikelen

gepubliceerd in diverse (vak)media

“Wat gezondheid is moet iedereen zelf bepalen”

Noord-Limburg wil de gezondste regio van Nederland worden en heeft grootse plannen. Het klinkt aantrekkelijk maar een burgerraadslid uit Horst aan de Maas heeft felle kritiek.

Lees artikel »

Securityproject Melissa hackt Russische hackers

Na Deadbolt en Genesis Market werd onlangs de hackersgroep Qakbot opgerold, mede dankzij het cybersecurityproject Melissa. Arwi van der Sluijs is er trots op en vertelt.

Lees artikel »

Pfas-zaak Dordrecht zet forever chemicals op radar

Het gevaar van pfas voor de volksgezondheid is niet meer te bagatelliseren door de recente rechtszaak tegen Chemours in Dordrecht. Maar pfas is here to stay. Hoe nu verder?

Lees artikel »

Het wonder van geperst, verhit en gefilterd gras

Start-up Grassa claimt meer eiwit uit gras te kunnen halen dan de koe. Gras is niets minder dan een wonderplantje volgens directeur Rieks Smook: "Er kan zoveel méér met gras."

Lees artikel »

Moleculair bioloog over gedrag en kwantumfysica

Moleculair bioloog en therapeut Lianne Hermers gebruikt de kwantumfysica om bewustzijnskracht te ontdekken. Haar cliënten lossen mentale problemen zelf op zonder pillen.

Lees artikel »

Overvolle binnensteden hunkeren naar fresh air

Bedrijfsbussen op diesel mogen vanaf 2025 veel Nederlandse stadscentra niet meer in. Met elektrische steps, cargo-bikes en (bak)fietsen vinden monteurs hun weg in de binnenstad.

Lees artikel »

Google wil onze medische data, maar wat willen wij?

Care Studio van Google Health heeft aangekondigd in de VS patiëntendossiers te willen gaan beheren. Huisarts Huib Rutten ziet risico's: "De regie moet altijd bij de patiënt blijven."

Lees artikel »

Bouwvallig Blackpool, walhalla voor kansarmen

De Engelse badplaats Blackpool werd onlangs belachelijk gemaakt door minister Helen Wheeler. Ze bood haar excuses aan maar met financiële steun schiet de stad meer op.

Lees artikel »

Mark Soetman levert de primeur: rauw krabbenvlees

Start-up Crustalicious heeft een machine ontwikkeld die kleine krabben in zes stappen ontdoet van pcb's, zware metalen, ingewanden en schaal. Een wereldprimeur!

Lees artikel »

Meneer Parkinson gaat niet weg, maar boksen helpt wel

Parkinson dendert als een epidemie door Europa. Om het ziektebeeld te vertragen worden steeds meer bokstrainingen speciaal voor Parkinson-patiënten verzorgd.

Lees artikel »