Smart city Shanghai.
Fujitsu over smart society
Gepubliceerd op donderdag 1 februari 2018
Grote tech-bedrijven werken al 30 jaar aan AI (Artificial Intelligence) in de R&D-sfeer. Maar pas nu zorgt de combinatie van sensoren, data en rekenkracht voor toepassingen die markten en sectoren op hun kop gaan zetten. Maak er gebruik van, vindt Pascal Huijbers van Fujitsu: “We zien AI teveel als hype: robots die ons leven gaan overnemen. AI is geen bedreiging maar een aanvulling.”
Het ruimen van een landmijn is geen fijn klusje, dat snappen we allemaal. Wie de film Kilo Two Bravo zag, kent ook het ultieme horrorscenario: een militair staat met twee benen op een mijn die nog niet is ontploft, en ook niet zal ontploffen… zolang hij blijft waar hij is. Het is een extreem voorbeeld. Maar het toont wel de potentie aan van AI, dat bijvoorbeeld kan worden ingezet voor het ruimen van landmijnen.
Tal van intelligente toepassingen in allerlei sectoren kloppen aan de deur. Wat betreft werktaken gaat het in eerste instantie om de drie d’s: dirty, dangerous en dumb werk komt in aanmerking. We zien met de doorontwikkeling van AI een verschuiving naar banen in de backoffice en klantinteractie. Pascal Huijbers van Fujitsu geeft er presentaties over. “Vier van de tien banen zouden kunnen verdwijnen door de snelle ontwikkeling van AI”, liet hij zich onlangs in het Duitse Handelsblatt ontvallen. Intelligente machines maken vies en gevaarlijk werk, productiewerk, administratieve banen en op den duur ook salesfuncties overbodig.
Met het voorafgaande zouden we de indruk kunnen wekken dat AI bedoeld is om banen op de tocht te zetten. Dat zou een beperkte benadering zijn en is zeker niet de boodschap van dit artikel. Dat functies overbodig worden, is een bijkomstigheid en staat in schril contrast met de enorme voordelen van AI, dat ons gaat helpen om de maatschappij slimmer te maken. We nemen u even mee.
Brandweerpak
Over AI bestaan de nodige misverstanden. Zo moeten we niet spreken over één soort AI maar over verschillende componenten, allemaal in een ander stadium van volwassenheid. Er zijn drie hoofdcategorieën: sensing and recognition, zoals beeldherkenning en het verwerken van spraak naar tekst, knowledge processing, bijvoorbeeld het structureren en classificeren van data en decision and support, onder meer het voorspellen van scenario’s en optimaliseren van processen.
Huijbers’ advies aan bedrijven is simpel: “AI is nog lang niet op het niveau waar we het graag willen hebben, maar op deelgebieden, zoals beeld- en videoherkenning, begint het al aardig volwassen te worden. Ons advies? Ga co-creëren met partners en samen nieuwe toepassingen zoeken.” De reeks voorbeelden van kansen en mogelijkheden wordt steeds langer. Daar gaan we. Met sensoren verrijkte brandweerpakken slaan alarm zodra er onzichtbare en reukloze chemische bestanddelen vrijkomen. Chatrobots in de e-commerce kunnen het basale klantcontact onderhouden. In ziekenhuizen kunnen patiënten naast medicijnen ook sensoren krijgen ‘toegediend’, die bloeddruk, hartslag en bewegingspatronen monitoren en de verpleegster een seintje geven als de nood aan de man is. (De impact op privacy laten we in dit artikel buiten beschouwing.)
Ook in de zorgsector, onderwijs, openbaar vervoer en retail ontstaan nieuwe kansen, die met trial and error moeten worden geëxploreerd. De financiële dienstverlening is wat dit betreft al een stukje verder. Chinese en westerse banken (zoals Bank of America, Wells Fargo en BNP Paribas) hebben initiatieven gelanceerd. Voorbeelden van toepassingsgebieden? Het tegengaan van witwassen en fraude, compliance-activiteiten, kredietbeslissingen, verbeteren van selfservice voor klanten en geautomatiseerde effectenhandel. Goldman Sachs gebruikt AI voor marktanalyses, het herkennen van patronen en het in kaart brengen van de additionele context, bijvoorbeeld om de koers te voorspellen van de bitcoin of IOTA (crypto voor IoT, TV) en het effect daarvan op andere koersen of de economie.
Impact op maatschappij
De ontwikkeling van AI komt samen met de beschikbaarheid van grote hoeveelheden data en explosief groeiende rekenkracht. Vooral de grote tech-bedrijven lopen voorop. (Fujitsu doet dit onder meer met haar Zinrai-platform.) Dit proces is niet te stoppen. Met de genoemde impact op markten en sectoren wordt een nieuwe stip aan de (Nederlandse) horizon zichtbaar: de smart society. Huijbers: “In thuisland Japan zijn we verder, met name op het gebied van spraak-, beeld- en patroonherkenning. Van zulke vernieuwingen willen we stukjes naar Nederland brengen. We partneren bijvoorbeeld met Microsoft. We brengen onze AI-oplossingen samen voor diensten rondom Office 365.”
De hele samenleving gaat ervan profiteren, bedoelt Huijbers, die grossiert in interessante praktijkvoorbeelden waarmee wordt aangetoond dat AI kan doordringen tot in de haarvaten van onze maatschappij. Denk aan autonome voertuigen, intelligente robots die in magazijnen zelfstandig orders ophalen, de inrichting van slimme infrastructuur door overheden en vervoersbedrijven, het voorspellen en analyseren van verkeersstromen, detecteren van incidenten, vinden van gezochte personen, opsporen van haperende apparatuur, voorspellen van het juiste moment voor onderhoud aan machines en koppelen van social media-profielen aan beeldherkenning en camera’s die overal onze aanwezigheid kunnen registeren.
Daarmee krijgt AI ook een belangrijke morele verantwoordelijkheid. Bedrijven moeten zich afvragen hoe zij grote thema’s als mobiliteit, gezondheid en kwaliteit van leven gaan benaderen en hoe zij gaan samenwerken (en gebruik maken van elkaars technologie) om nieuwe toepassingen te vinden. Als voorbeeld noemt Huijbers Schiphol, dat API’s beschikbaar stelt waarop partners toepassingen kunnen ontwikkelen. Ook voor AI is dit samenwerkingsmodel mogelijk. Huijbers: “De belangrijkste vragen die bedrijven zich numoeten stellen? Wat betekent AI voor ons en wat kunnen we ermee? Daar ligt de ruimte om samen te werken, te co-creëren en technologie te integreren in nieuwe oplossingen.”