MBO-studenten willen circulariteit in bouw

Welke ideeën leven er over circulariteit? Die vraag leggen we voor aan MBO-studenten die onlangs deelnamen aan de ontwerpwedstrijd SMARTCirculair, met een prijzengeld van 5.000 euro een van dé uitdagingen in het middelbaar beroepsonderwijs. De studenten zijn kritisch, zo blijkt. Ze vinden de vastgeroeste tradities in de bouw maar niks. Het ontbreekt aan durf om iets nieuws te doen. "Circulair bouwen lijkt soms wel een taboe." 

 

Of Thijs Smit een dromer is? “Zeker wel”, zegt de 21-jarige MBO-student gedecideerd. Smit droomt graag over hoe de natuur ons kan inspireren om onze gebouwde omgeving duurzaam, circulair en flexibel te maken. Maar het blijft niet bij dromen. Smit, vierdejaars student Bouwkunde & Architectuur op ROC Landstede in Harderwijk, was onlangs een van de deelnemers aan de ontwerpwedstrijd SMARTCirculair voor MBO-studenten. Samen met zijn team ontwierp hij een circulaire parkeergarage voor de provincie Overijssel.

Een bijzonder ontwerp. Om meerdere redenen. Menig parkeergarage manifesteert zich als een etterende steenpuist in de gebouwde omgeving, met asgrauw beton en slechte ventilatie. Het harmonische ontwerp van Smit en zijn team is daarentegen een toonbeeld van schoonheid, dat volledig opgaat in de natuurlijke omgeving. Het dak is voorzien van een landschapstuin met bomen, bloemen, kruiden, en zitjes voor de buurtbewoners. Voor de loopbrug over de parkeergarage heen dienden kunststroming De Stijl en de gulden snede als uitgangspunt voor Smit en zijn team.

Het gedurfde ontwerp bewijst dat flexibel en circulair bouwen functioneel én mooi kan zijn. Ook de provincie Overijssel (die de studenten de kans gaf om hun ideeën uit te werken) maakt goede sier met dit plan. De provincie is op zoek naar een ontwerp dat energieneutraal of ‘leverend’ is en voorzien van smart systems. Met de circulaire parkeergarage kan de provincie inspelen op de toekomstige parkeer- en mobiliteitsbehoefte van medewerkers, bezoekers en mensen uit de wijk. De gedachte is dat mobiliteit snel verandert door een toename van elektrische auto’s, deelauto’s, nieuwe vormen van openbaar vervoer, varianten op fietsen, brommers en scooters. Daarop wordt nu voorgesorteerd want de parkeergarage kan straks ook voor andere doeleinden worden gebruikt.

Stro-isolatie
In de SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge strijden multidisciplinaire studententeams om het meest CO?-vriendelijke, spraakmakende, vernieuwende en circulaire ontwerp voor een opdracht van hun opdrachtgever. Dat vraagt om out-of-the-box-denken en dat kunnen studenten als de besten.  Ze worden niet gehinderd door heersende conventies over hoe het zou moeten. Fris van de lever dromen ze over (on)mogelijke plannen en geven ze commentaar op wat ze zien en hoe het beter kan. Neem Emily Wijnja (21), vierdejaars student Bouwkunde aan het Deltion College in Zwolle: “Bouwers moeten veel meer hout gebruiken”, vindt Wijnja. “Kijk naar ons ontwerp. Voor de klimaatvriendelijke en circulaire wijk De Tippe in Zwolle ontwierpen wij een woning waarin vijftig kuub hout is verwerkt. Daarmee slaan we 37.000 kilo aan CO? op. De optie hout als bouwmateriaal zou vanzelfsprekend moeten worden.”

Arianne Fokker (23), vierdejaars Bouwkunde op ROC Midden-Nederland in Amersfoort, koos met haar team voor een flexibele en circulaire herbestemming van het voormalige (lees: leegstaande) Belastingkantoor in Amersfoort, dat geschikt moet worden gemaakt voor wonen, werken en horeca. Fokker: “We wilden zoveel mogelijk van het bestaande pand gebruiken. Alleen de gevel wordt gesloopt. De gevelplaten vermalen we tot gruis en gebruiken we opnieuw. Daarnaast hebben we gekozen voor stro-isolatie, dat supergoed isoleert, en een sedumdak. De oude deuren krijgen gewoon een likje verf, die kunnen nog jaren mee. Voor wonen, werken en horeca in het pand gebruiken we standaard-modules die gemakkelijk naar binnen geschoven kunnen worden. En eruit, om ergens anders te worden hergebruikt.”     

Fokker wil straks het liefst aan de slag bij een architectenbureau. Ze heeft inmiddels twee keer stage gelopen om aan de echte praktijk te snuffelen. Haar stage-ervaringen kwamen goed van pas in de ontwerpwedstrijd. Fokker: “Mijn tweede stage was bij FTV adviesbureau in Voorthuizen. Ik heb me daar vooral beziggehouden met berekeningen voor funderingen. Heel leerzaam. Het was trouwens nog niet zo makkelijk om een stageplek te vinden. Ik heb zo’n dertig mailtjes de deur uit gedaan. Ze hadden óf geen plaats óf geen tijd. Of ik hoorde niks meer.”

Ivry-sur-Seine
Op de vraag waar de studenten hun inspiratie voor de ontwerpen vandaan halen, komt Terry Anker (19) met een verhaal over een bijzondere woonwijk. Met name in drukke steden wordt ruimtegebrek vaak als een beperkende factor gezien voor duurzaamheid en circulariteit. Dat zelfs dan geweldige dingen mogelijk zijn, constateerde Anker tijdens een vakantie in Parijs. In de voorstad Ivry-sur-Seine werd hij gegrepen door een compacte woonwijk met sedumdaken en hangende tuinen. Anker: “Ik had nog nooit zoiets gezien. Veel driehoeken, kan ik mij herinneren. En veel glas. De natuur kwam heel dichtbij terwijl de wijk midden in een druk stadsdeel ligt. Het straalde echt iets uit. Zulke oplossingen wil ik ook vaker in Nederland zien.”

Anker is vierdejaars student Bouwkunde aan het Techniekcollege in Rotterdam. Voor SMARTCirculair transformeerde zijn team een oude loods (het Keilepand) in het noordelijke havengebied tot een hotspot voor bedrijven in de creatieve (maak)industrie. Het gebouw kan modulair opgedeeld worden in verschillende secties, waarin proeven kunnen worden gedaan met vernieuwende materialen, water- en energiesystemen. Anker: “We hebben ook de omgeving meegenomen, zowel terreinen als omliggende gebouwen, want ons ontwerp moest passen in de gebiedsvisie van de gemeente Rotterdam.”

Wonen, werken en ontmoeten is de nieuwe mantra van de gemeente Rotterdam in het noordelijke havengebied, dat goed en veilig toegankelijk moet worden voor licht vervoer zoals fietsen en (deel)scooters. De studentenanalyse is hiervoor leidend. Het feit dat Anker en zijn team worden betrokken bij de visie van de gemeente, is super motiverend. Het gaat om het echie. Dan wil je alles uit de kast halen. Anker: “Ons doel was om zoveel mogelijk gebruik te maken van bouwmaterialen uit de bestaande gebouwen. Al met al is het een circulair, groen, energieneutraal, klimaatpositief en biodivers ontwerp geworden. Ook de techniek, met waterturbines en windmolens, draagt daaraan bij.”

Carrière
Groen en circulair bouwen wordt nog steeds als bijzonder gezien. En dat is juist geen goede zaak. Terry Anker vindt dat het circulaire denken normaal moet worden: “Ik wil niet zeggen dat circulariteit een taboe is maar het lijkt er soms wel op. Daar wil ik iets aan doen als ik straks in het bedrijfsleven aan de slag ga. Ik wil uitvoerder worden bij een bouwbedrijf en unieke projecten maken die aansluiten op de circulaire gedachte. Groen in de stad, hergebruik van houtafval, oude bakstenen als gevelbekleding… zulke toepassingen, daar ga ik voor.”

Thijs Smit wil na zijn MBO-studie gaan doorstuderen op het HBO. Momenteel loopt hij stage bij BDG Architecten in Zwolle. Ook hij is kritisch: “Bouwers denken te ingewikkeld. Ik vind dat we simpele voorbeelden uit de natuur veel meer in ontwerpen moeten meenemen. Als dat normaal wordt, wordt circulair bouwen vanzelf gemakkelijker en goedkoper.”

Arianne Fokker vindt dat we met duurzaamheid de goede kant op gaan: “Daar wordt al meer aandacht aan besteed.” Maar met circulariteit gebeurt nog te weinig, vindt Fokker. “In mijn woonplaats Barneveld ken ik geen enkel hergebruik-project. Veel architecten durven het niet aan. Ze zouden meer durf moeten tonen en vaker iets nieuws moeten proberen.” Emily Wijnja vult aan: “Hoe krijgen we het opschaalbaar en betaalbaar? Dat is de vraag. Maar vaak is de oplossing er eigenlijk al. Neem het gebruik van hout in de gebouwde omgeving. Zelfs in Nederland groeit genoeg productiebos om het woningtekort voor de komende dertig jaar op te lossen. Dan moeten we alleen nog iets doen aan het tekort aan timmerlieden.”

recente artikelen

gepubliceerd in diverse (vak)media

“Wat gezondheid is moet iedereen zelf bepalen”

Noord-Limburg wil de gezondste regio van Nederland worden en heeft grootse plannen. Het klinkt aantrekkelijk maar een burgerraadslid uit Horst aan de Maas heeft felle kritiek.

Lees artikel »

Securityproject Melissa hackt Russische hackers

Na Deadbolt en Genesis Market werd onlangs de hackersgroep Qakbot opgerold, mede dankzij het cybersecurityproject Melissa. Arwi van der Sluijs is er trots op en vertelt.

Lees artikel »

Pfas-zaak Dordrecht zet forever chemicals op radar

Het gevaar van pfas voor de volksgezondheid is niet meer te bagatelliseren door de recente rechtszaak tegen Chemours in Dordrecht. Maar pfas is here to stay. Hoe nu verder?

Lees artikel »

Het wonder van geperst, verhit en gefilterd gras

Start-up Grassa claimt meer eiwit uit gras te kunnen halen dan de koe. Gras is niets minder dan een wonderplantje volgens directeur Rieks Smook: "Er kan zoveel méér met gras."

Lees artikel »

Moleculair bioloog over gedrag en kwantumfysica

Moleculair bioloog en therapeut Lianne Hermers gebruikt de kwantumfysica om bewustzijnskracht te ontdekken. Haar cliënten lossen mentale problemen zelf op zonder pillen.

Lees artikel »

Overvolle binnensteden hunkeren naar fresh air

Bedrijfsbussen op diesel mogen vanaf 2025 veel Nederlandse stadscentra niet meer in. Met elektrische steps, cargo-bikes en (bak)fietsen vinden monteurs hun weg in de binnenstad.

Lees artikel »

Google wil onze medische data, maar wat willen wij?

Care Studio van Google Health heeft aangekondigd in de VS patiëntendossiers te willen gaan beheren. Huisarts Huib Rutten ziet risico's: "De regie moet altijd bij de patiënt blijven."

Lees artikel »

Bouwvallig Blackpool, walhalla voor kansarmen

De Engelse badplaats Blackpool werd onlangs belachelijk gemaakt door minister Helen Wheeler. Ze bood haar excuses aan maar met financiële steun schiet de stad meer op.

Lees artikel »

Mark Soetman levert de primeur: rauw krabbenvlees

Start-up Crustalicious heeft een machine ontwikkeld die kleine krabben in zes stappen ontdoet van pcb's, zware metalen, ingewanden en schaal. Een wereldprimeur!

Lees artikel »

Meneer Parkinson gaat niet weg, maar boksen helpt wel

Parkinson dendert als een epidemie door Europa. Om het ziektebeeld te vertragen worden steeds meer bokstrainingen speciaal voor Parkinson-patiënten verzorgd.

Lees artikel »